آویشن حدود ۳۵۰ گونه دارد كه در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله آن موجود است. اين گياه یکی از گران‌بهاترین گیاهان روی زمین است زیرا مواد گوناگون و فوق‌العاده موثری در آن وجود دارد و در درمان بیماری‌های مختلف اعجاز می‌کند. در تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی بر روی باکتری‌های Pseudomonas aeruginosa، Staphylococcus aureus و Klebsiella pneumoniae که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، مشاهده شده‌است که هر سه اسانس دارای اثر مهارکننده بر روی باکتری‌های بیماری‌زا هستند، اما اسانس گیاه آویشن شیرازی دارای اثر بهتری در مهار باکتری‌ها نسبت به اسانس گیاهان دیگر داراست. مهم‌ترين انواع آويشن در ايران دو نوع است: یکی آویشن شیرازی و دیگری آویشن کوهی است. یک نوع شبیه به آن نیز وجود دارد که به اسم کاکوتی معروف است که در عربی به آویشن صعتر می‌گویند.
امام کاظم (ع) فرمودند: داروی امیر مومنان (ع) آویشن بود. ايشان می‌فرموند: آویشن برای معده، پرزی همانند پرز پارچه‌های مخمل می‌شود.
- آویشن مقوی معده و اعصاب است. به علت عطر و طعم مطبوعی که دارد، یک داروی اشتها و هاضم غذا است.
- آویشن یک داروی ضدتشنج ( آنتی اسپاسمودیک) است. تعداد زیادی از بیماری‌های مختلف که ظاهراً هیچ گونه شباهتی با یکدیگر ندارند، همه‌ی آنها به علت تشنج رگ‌ها و ماهیچه‌های صاف و مجاری داخل بدن بروز می‌کنند كه آويشن آنها را معالجه می‌کند.
- آویشن گازهاي روده‌ها را جذب کرده و از بین برده و در درمان نفخ معده و روده‌ها مؤثر است.
- آویشن گردش خون را تحریک و جریان آن را منظم می‌کند.
- آویشن هوش و قوه‌ی ادراک را زیاد می‌کند.
- آویشن اعمال اعضای جنسی را در بدن تحریک و تقویت می‌کند.
- آویشن در درمان بیماری‌های ریوی، زکام، برونشیت، آسم، گریپ، سیاه سرفه و آنژین مفید بوده و خلط آور خوبی است.
- آویشن ترشح آب دهان، ترشح عرق و دفع ادرار را زیاد می‌کند.
- آویشن به عقیده شابرول و پارتوریه، متخصصان بیماری‌های کبد، ترشح صفرا را زیاد نموده و آن را به جریان می‌اندازد، بنابراین سلول‌های کبد را به کار و فعالیت وا می‌دارد.
- آویشن قاعده‌آور (مدر طمث) است و در بانوانی تجویز می‌شود که قاعده‌ی آنان بند آمده است، یا این‌که ترشحات سفید در آنها دیده می‌شود.
- آویشن به علت تیمول که در آن است یک ضدعفونی و ضد انگل قوی است و انواع کرم‌های روده از قبیل تیرکو سفال آنکلیستوم و اکسیور (کرمک) را می‌کشد.
- شستن سر با جوشانده غلیظ آویشن (10 گرم آویشن را در 100 گرم آب جوشانیده، صاف کرده و به کار برند) موجب جلوگیری از ریزش موی سر و تقویت پیازهای آن می‌شود و اگر به آن مداومت کنند موی سر را می‌رویاند.
- آویشن ضدباکتری و دارای خواص ضدعفونی کننده‌ی خیلی قوی است، به همین جهت آن را مثل آنتی بیوتیک‌ها در بیماری‌های میکروبی و عفونت‌های داخلی بدن (به طور جوشانده یا دم کرده) تجویز می‌کنند.
- خوردن آویشن با انجیر جهت آسم و سرفه نافع است و با انجیر خشک، عرق‌آور (معرق) است و رنگ رو را نیکو می‌کند.
- خوردن آویشن با آب کرفس سنگ شکن و ادرارآور است.
- مصرف آویشن با پنیر تازه به صورت روزانه جهت چاق شدن مفید است و جویدن آن برای تقویت چشم نافع است.
- مصرف دم کرده‌ی آویشن با پونه یا نعنا، در درمان سرماخوردگی و عفونت‌های ریوی بسیار مؤثر است. (هر 8 ساعت 1 لیوان از این دم کرده مصرف شود.)
- آویشن عملکرد سیستم ایمنی بدن را تنظیم می‌کند.
- مصرف آویشن، عملکرد شناختی مغز را بهبود می‌بخشد و در بیماران مبتلا به آلزایمر مفید است.
- آویشن خواص ضد تشنجی هم دارد.
منابع:
- دانشنامه‌ی احادیث پزشکی
- تغذیه در طب ایران اسلامی
- مجموعه آثار دکتر کاشانی
