پنیرک در طب سنتی :
از نظر طب سنتی گیاه پنیرک را معتدل می دانند و تا حدودی سرد و تر که اخلاط غلیظ را رقیق و اخلاط خیلی رقیق را معتدل می کند.ساییده برگ آن برای شکستگی اعضاء مفید است و ترکیب آن با روغن زیتون برای سوختگی و عقرب گزیدگی مفید است دم کرده ساقه و برگ آن با شکر ،گرفتگی صدا را برطرف می کند.
_ در درمان التهاب های تنفسی و جوشهای پوستی کاربرد دارد و دارای ویتامین A – B – C است.
_ در درمان بیماریهای کلیه و مثانه بسیار موثر است.
_ ضد سرفه و مرهم سینه است.
-اثرات مهم برگ پنیرک مشابه با گلهای آن است به ویژه جهت درمان تورم قسمتهای بالای مجرای تنفسی و گلو.
_ ضد درد ضد التهاب – ضد عفونی کننده – قابض – ملین – ادرار آور – خلط آور و مقوی رحم.
_ در تورم روده ایی و معده نیز مناسب است.
_ دم نوش گلهای پنیرک به خاطر داشتن موسیلاژ یکی از داروهای ضد سرفه است.
_ برای رفع زکام به کار می رود.
_ تورم دهان و گلو را برطرف میسازد و دم نوش ساقه و برگ آن گرفتگی صدا را برطرف می کند.
_ از دم نوش غلیظ آن که اثر نرم کننده پوست بدن را دارد بعنوان لوسیون استفاده می شود.
_ ترکیب پودر خشک شده پنیرک با روغن زنجبیل یک مسکن قوی برای درد است.
_ دم نوش گل پنیرک ادرار آور است و دارای ویتامین A- B – C است و در درمان بیماریهای کلیه و مثانه بسیار موثر است مثلا سوزش مجاری ادرار و عفونت مثانه را برطرف می کند.
_ برای رفع جوشهای صورت نیز میتوان از پنیرک استفاده کرد ضمن اینکه درد و ناراحتی های محل جوش را تسکین می دهد و بصورت کمپرس یا لوسیون در درمان سوختگیها موثر است.
_ برگ و ریشه پنیرک اگر به شکل ضماد درآید و روی دمل یا کورک قرار گیرد باعث میشود تا بسیار سریع سرباز کند.
_ دم کرده آن برای کسانیکه دچار یبوست و دارای معده و روده های تنبلی هستند توصیه می شود.
_ در درمان برونشیت و استفراغ نیز استفاده می شود.
طریقه و مقدار مصرف :
_ بر روی 5 گرم برگ 1 لیوان آب سرد ریخته مدت 5 دقیقه می جوشانیم و یا بروی همین مقدار برگ 1 لیوان آب در حال جوشیدن میریزیم بهتر است درب آن را بپوشانیم آنگاه پس از 15 دقیقه صاف کنیم البته بهتر است محلولهای سرد آن را قبل از مصرف کمی گرم کنیم در صورتیکه با هر بار مصرف یک قاشق عسل به آن بیفزاییم اثر آن قوی تر می شود این میزان مصرف را می توان 3 تا 4 بار تکرار کرد.
تهیه چای :
_ بروی 2 گرم از گلها 1 لیوان آب سرد ریخته و حداکثر 5 دقیقه می جوشانیم و همچنین میتوان بر روی همین مقدار گل 1 لیوان آب در حال جوشیدن ریخته و پس از 15 دقیقه صاف نموده و میل کرد.
شربت ضد عطش:
_ یک قاشق غذاخوری پنیرک در 1 لیوان آب نیم ساعت خیس بخورد پس از صاف کردن تخم شربتی یا خاکشیر به آن اضافه کرده و میل کنید.
***نکات قابل توجه:
1-اثرات گل پنیرک عمدتا مربوط به موسیلاژوآنتوسیانین آن است یکی از مهم ترین داروهای ضد سرفه و مفید برای رفع گرفتگی صدا است.
2- بهتر از پس از صاف کردن دم کرده گل را کمی فشارداد تا تمام موسیلاژ استخراج شده و تفاله را دور بریزیم.
3- هنگام تهیه فرآورده نباید بیش از 5 دقیقه آنرا بجوشانی چون باعث هیدرولیز موسیلاژ و کم اثر شدن محصول می شود.
4 – در منابع جدید مصرف گیاه را برای درمان کم خونی مفید گزارش نموده اند.
موارد منع مصرف و عوارض جانبی :
_ عوارض خاصی برای آن ذکر نشده است اما از استفاده زیاد آن باید خودداری کرد.
